Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 26, 2012

ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ: Η ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΜΕΣῼ ΤΟΥ ΘΕΡΟΥΣ (19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2011)


Η ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ
ΕΝ ΜΕΣῼ ΤΟΥ ΘΕΡΟΥΣ
το Δημήτρη Κανελλόπουλου

Μνήμη Σπύρου Τσακίρογλου, 
πιστο συντρόφου κα φίλου 
πο φησε τν μάταιο ατν κόσμο 
στς 19 Αγούστου 2011.

ταν να γλυκ χειμωνιάτικο πόγευμα στν δ Haşdeu (stradă Haşdeu)˙ στν δ πο κατέληγε στ σύμπλεγμα τν φοιτητικν στιν ο ποες  φερναν τ νομα το ρουμάνου λόγιου το 19ου αἰῶνα, Bogdan Petriceicu Haşdeu. Περιμέναμε στ πλάτωμα το δρόμου τ λεωφορεο τοΣεχίδη  το Πάντου, δν θυμμαι καλά, ν πάρουμε πακέτο π τν λλάδα. Κα καμι κούτα τσιγάρα π τος δηγος κα τος τρικαλινος μικρεμπόρους πο μς πιναν τ αμα.

Τ λεωφορεο ργοσε κι μες, παρέες-παρέες κουβεντιάζαμε. Μι παρέα πολιτικοποιημένων, μιλοσε γι ποίηση. Χωρς ν τ καταλάβω, μπκα στν συζήτηση κι γώ. Τ θέμα ταν «ρωτική» ρθοδοξία, νς ποιητ. συζήτηση ντονη. ξύνθηκε πολύ. Εμαι ζοχάδας ταν διαφωνε κάποιος μαζί μου κα κάνω λάθη. Τ ξερα κα τ ξέρω ατό. Γίναμε μαλλι κουβάρια.
συνομιλητής μου, γνωστος. πέμενε μ πόλυτο τρόπο. ταν δικος μ τν ποιητή. Το επα τι μς νδιαφέρει τ ποίημα το ποιητ κι χι ο προτιμήσεις του. Τν κατατρόπωσα. λλ ταν δύσκολος ντίπαλος. Το τ ναγνώρισα ατό.  Καλς στ πιχειρήματα, πείσμων στν ποψή του κα περβολικ ερων. Μεταξύ μας, δν πρχε λλος μ τς κανότητές του.
Ρώτηξα νανε μετά:
—Ποιός εναι ρ πιτσιρικς πο κόντραρε μαζί μου;
καινούργιος; Σπύρο τν λένε… Σπύρο Τσακίρογλου! Κάτι μο εχε πε  Ζαρμπούτης γι’ ατόν. Θαύμαζαν λοι στν φοιτητικ στία Νο 16 τ ρητορική του κανότητα. Τ διαλεκτικ του σκέψη κα τς γνώσεις του. Κα ταν μόνο δεκαεφτ στ δεκαοχτώ.
—Μπράβο! Επα μέσα μου: μυαλ στιλέτο…(!) .


Τν λλη μέρα, χάλασε καιρός. πιασε να ψιλόβροχο αφνης καθς βάδιζα μπροστ στν Croco πηγαίνοντας πρς τ νσιτοτο. Πήγαινα χωρς ν γνωρίζω τ πρόγραμμα. Πιάνω κα κατεβαίνω τ stradă Napocă.μπρέλα δν εχα ποτέ μου κα τ κτίρια λα γοτθικά. Πουθεν νας τσίγκος ν μπω π κάτω. Βαδίζω ταχέως κα μπαίνω σν τ βρεγμένη γάτα στ νστιτοτο. Στς σκάλες συναντ τν ντιπρόεδρο τς χώρας Iosif Covacs.
—Καλημέρα σας κύριε Πρόεδρε το λέω.            
—Καλημέρα παιδί μου, καλημέρα… Επαμε πλς professor! Κα μόνον προφέσορ…
ντάξει σεβαστέ μου Πρόεδρε το λέω κα προχωρ.
Πλν μως τ μάθημα γίνεται λλο. Στ μεγάλο μφιθέατρο το Τμήματος Φυσικς, στ Κεντρικ κτίριο το Πανεπιστημίου κα σκεπτόμενος τ ψιλόβροχο, ποφασίζω ν μν πάω. ν κα δν εναι πάνω π 70 μέτρα πόσταση π ψιλν βροχήν! πιλέγω ν πάω περπατώντας 100 μέτρα πι κάτω στ ζαχαροπλαστεον Τ Καρπάθια (Carpaţi), δίπλα στν Poşta κα ν’ πολαύσω τέσσερα λοστρόγγυλα doboş, π κείνη τν μισόγλυκη ρουμανικ πατέντα σοκολάτας. Εμαι στ φολ ρωτευμένος μ τν νεαρ σέφα κα τν κοιτάζω περιπαθς. Ποτ της μως, π πέντε τη, δν σθάνθη τν νάγκη ν μο ρίξει μι ματιά. ς εναι.  
Τρώγω τ doboş μ τν συχία μου κι ταν ποφασίζω ν σηκωθ κα ν βγω ξω στν πλατεα λευθερίας (χά, χά…!), βροχ χει σταματήσει. Κάνω στροφ στ βιβλιοπωλεο UNIVERSITĂŢI, χαιρετ τ μελανόμαυρη κυρία Brânduşoiu μ τ μάτια ψαριο πίσω π τς τεράστιες πιφάνειες τν ματογυαλίων της κα πηγαίνω ντρέτα στ παλη κτήριο το Πανεπιστημίου. Μπαίνω π τν εσοδο τς δο Universităţi. π κε κριβς πο μπαινε μαξα το Πρύτανη. Προπολεμικς!
νεβαίνω π τ σκάλα τς Κεντρικς Γραμματείας, περν ξω π τ γραφεο τς Moişescu (χ βρ Jean Bone, χ βρ Jean γι ποιν λεφτ μ πέρασες κα μ καλοσες μένα ν τς κάνουμε τ τραπέζι στ Corner τς Great Bretagne?) κι δεύω πρς τν Γραμματεία τς Σχολς.
Στν μακρ διάδρομο μ τ τόξα, πέφτω πάνω στν Τσακίρογλου. ποος γελώντας, μόλις μ εδε π μακριά, νοίγει τν γκαλιά του (κι γ τ δικιά μου) κα μ’ γκαλιάζει κα τν γκαλιάζω κα χαιρετιόμαστε σν δυ παλιο σύντροφοι κα φίλοι πο χουν ν δωθον χρόνια, σχεδν λίγο πρν τν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Κα μο λέει:
—Εχες δίκιο ρ σύντροφε… Στ κάτω κάτω δν μς νδιαφέρουν  τ’ μολόητα τν νθρώπων…! Θες φυλάξει…  
Ατ εναι μία μεγάλη στιγμή! Κα το λέγω:
—Δεν πᾶμ’ δ παρακάτω ν φμε κατιτς κα ν πιομε να ποτρι…
—Και δν πμε…  
Κα πήγαμε… Κα μπλέξαμε. Κα κατόπιν μαζ νηφορίσαμε τέσσερα χρόνια μέσα σ παραλογισμος τς νιότης κα τς πολιτικς κα τς μεγάλης φιλίας, σ’ ναν δεσμ πο δν καταλύεται μ τίποτες. Παρ τ δώστου κα τ πάρτου τν μεγάλων ποκλίσεων κα συγκλίσεων…
Ν τ γράψεις λα σα περάσαμε σ’ ατ τ τέσσερα χρόνια δν χωρνε σ μία δημοσίευση στν γειά του κι χι στν μνήμη του. ν περιλήψει μόνον! Κι χι μ ρους δεολογικούς (δν μπορε κα δν χρειάζεται ν γίνει εκόνισμα Σπύρος, σύντροφε Θόδωρε…-)

ΣΤΙΓΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΙ  ΜΕ ΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ

πόλη πο γνωριστήκαμε κα ζήσαμε: Cluj Napoca (στ ρουμανικά), Koloszvar (στ μαγυάρικα), Klausenburg (στ γερμανικά), Castrum Clus, Claudiopolis (στ μεσαιωνικ λατινικά),  קלויזנבורג, Kloiznburg (στὰ Yiddish). Μιὰ πόλη, καθόλου Βαλκανική. Μιὰ πόλη, στὴ βορειοδυτικὴ πλευρὰ τῶν Καρπαθίων. Μιὰ πόλη, πολυσυλλεκτική. Μιὰ πόλη ποὺ τὴν κατοικοῦσαν ρουμάνοι, μαγυάροι, ἐλάχιστοι γερμανοί, ρουθηνοί, ἀρκετοὶ ἑβραῖοι, λίγοι ἀρμένιοι, ἕλληνες πολιτικοὶ πρόσφυγες ἢ ρουμανόβλαχοι ἐξ Ἑλλάδος καὶ χιλιάδες ξένοι φοιτητὲς μὲ τὸ ἀραβικὸ στοιχεῖο νὰ ὑπερτερεῖ ἐμφανῶς. Μιὰ πόλη κεντροευρωπαϊκή.
Τ κέντρο τς πόλης βρισκόταν στ πίκεντρο τς ζως μας. Γύρω π’ ατ παραδέρναμε. ταν δν πηγαίναμε στ Πανεπιστήμιο, γυρίζαμε στ anticariat μ κα βρομε τίποτες παλι βιβλία. Γι ναζήτηση τροφς πηγαίναμε στς δυ Πιάτσες (καθημερινς λαϊκς γορές). Στν Piaţă Cipariu, πίσω π τ θνικ Θέατρο (σπανίως) κα στν Piaţă Mihai Viteazul καθημερινς. ταν μασταν ματσομένοι, συνήθως στς ρχς το μνα, τότε ναστέναζαν ο πυλνες τς πολυτελος γαστριμαργίας. Ρεστορν Belvedere κα Continental κα Napocă. κε ν δες μεγαλεα…
κε στν Piaţă Libertaţi βρισκόταν Τράπεζα π’ που παίρναμε τς βεβαιώσεις τι ρθαν τ λεφτ πο πρεπε ν πληρώσουμε γι τ δωμάτιο κα τν περίθαλψη στ Πανεπιστήμιο. ταν  στεκόμασταν στν πι γλυκει ορ τς πόλεως γιατὶ κατέληγε στν “Florinda Bolcan”. Τν πανέμορφη, μαυροτσούκαλη ρουμανίδα πο μς περίμενε πίσω π’ τ γκισέ, γι ν μς ρίξει μι διάφορη ματι κα κατόπιν ν μς δώσει τς ποδείξεις πο πρεπε, ν τς πμε στς οκονομικς πηρεσίες το Πανεπιστημίου.  χ, πόσα χ κα βχ εχαμε κστομίσει γι κενο τ θεϊκ πλάσμα-δημιούργημα το ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμο κα το Κόμματος..! Δίπλα κολλητ στν Τράπεζα, βρισκόταν τ ζαχαροπλαστεον  Τ Καρπάθια, γι τ ποον μιλήσαμε προηγουμένως κι μέσως μετ τ τηλεφωνεο (τρία πρχαν στν πόλη).  Poştă δηλαδή, που πηγαίναμε κα δίναμε comandă (παραγγελία) ν μιλήσουμε μ τος δικούς μας στν λλάδα. Πι πρίν, στν γωνία τς δο Napocă καUniversităţi, βρισκόταν τ ξενοδοχεον-ρεστορν Continental. ταν βολικ ν τρμε κε γιατί βρισκόταν κοντ στ νστιτοτο κα στ Πανεπιστήμιο.
ταν φορς πο μς πιανε ντονη πιθυμία ν’ κούσουμε κλασσικ μουσική. Πηγαίναμε τότε στ κοντσέρτα! κε στν μικρ Πλατεα το η Γιώργη —τσι τν λέγαμε μες π τ ντίγραφο γάλματος το η Γιώργη, στν κκλησι τν διαμαρτυρομένων Καλβινιστν τς δο  Kogalniceănu, πο κενα τ χρόνια ταν νας καταπληκτικς χρος sală de concert. 
Πηγαίναμε κα στ Teatrul Naţional ν παρακολουθήσουμε διάφορες περες καθς κα στν Operă Magyară, τν καταπληκτικ περα τς πόλης πλάι στ ποτάμι.
Ο
περίπατοί μας ξεκινοσαν π τς φοιτητικς στίες το Haşdeu κι φταναν μέχρι τ Talcioc (τ παίθριο παζάρι τν τσιγγάνων) κοντ στ εροδρόμιο. Στ Gheorgheni ράζαμε τ βράδια στ Φαλανστέρ. τσι λέγαμε τ πανάθλιο bloc στ ποο βρισκόταν τ σπίτι το Şandu (Alexandru) Vlad. Το πονομαζόμενου κα Alecu. κε ἀράζαμε καὶ πίναμε μ τν Ovidiu Mureşan, μ τν Uchi, τον Toni, τν Ioan Bucşa (να φωτειν μυαλό, πολ δυνατ φιλόλογο κα κριτικτς λογοτεχνίας πο τν κατάπιε πολ νέο τ φτην λκοόλ), τν Mihaela τν γαπημένη, πο χάθηκε στν τεράστια χοάνη πο λέγεται νωμένες Πολιτεες τς μερικς, τν Feri, πο ζε σήμερα στ Βουδαπέστη. Τ σπίτι το Sandu (Alexandru) Vlad! Μν φανταστε κανες, κανένα σπίτι..! Μι γκαρσονιέρα κτ τετραγωνικν. σια πο χωροσε να κρεβάτι κα τ μικρ γραφειάκι το Sandu. κε Σπύρος —μέτρ καταπληκτικός τς γευσιγνωσίας— δινε τς ντολς κι γ κτελοσα. Φτιάχναμε τς καταπληκτικς μακαρονάδες μ μανιτάρια πο μάζευε Sandu στ βουνά.

φοιτητικ στία  (Caminul)
Τ Καμίνι, πως λέγαμε τν φοιτητικ στία ταν τ 14. κε ζούσαμε μ λες τς φυλς το κόσμου.  Petre  αστριακς σοσιαλδημοκράτης μ τν γυνακα του Tuci π τν σημερινό.  Βιβιν π τν Γκαμπόν,  Δαβδ κα σθήρ,  ναγνώστης,  χιλλέας μ  τν φιγένεια, Γιργος κα Δήμητρα,    Βασίλης,  Χαρά,  μπραχμ μ τ μαγυάρα γυνακα του κα τν μικρ Νασσουάν,  Γκάζι [...]κι λλοι σωρ πο γλιστρον κα χάνονται π τ μνήμη. νας μικρόκοσμος ατο το πλανήτη. Μι μικρ γ μ τ βάσανά της, μ τος καημούς της, μ τος ρωτες κα τ κερατώματά της… νας μικρς κόσμος. Anakatemena skata!!!
κε ξαντλήσαμε τ τς Ρωσικς παναστάσεως. Κι ἀκόμη τ περ διαρκος πανάστασεως κα τς φύσεως το γραφειοκρατικο καθεσττος. Μ τος γύρω μας δν εχαμε κα πολ μεγάλη σχέση. Σκεφτόμασταν κα πράτταμε ΒΟΥΣΤΡΟΦΗΔΟΝ! Ναί. Οὐὶ μεσι Πάνος: Βουστροφηδόν! Κι ποιος σκέφτεται ΒΟΥΣΤΡΟΦΗΔΟΝ, εναι ξω. Εναι ψηλά. Εναι κτς τς γενικευμένης θλιότητος. Διαβάζαμε τ ποιήματα κι χι μόνο. Τολμούσαμε ν τ’ ναλύουμε. Πίναμε νηλες π 1 leu τ μπουκάλι (ce calitate..!) μέχρι τι βρίσκαμε. Τ ζήτημα εναι ν πάρχει ονόπνευμα κα ν χουν λοι πρόσβαση σ’ ατό. ποτέλεσμα: Καμι κτίμηση πρς τ χρμα. Πλήρης λευθερία ναντι λων τν συμβατικν ξιν κα κυρίως ναντι τν παπάδων. Δικαιωθήκαμε; , δν νομίζω…! λλ τ πολαύσαμε πρς στιγμήν.

Ο κε (μας) φίλοι.
λίγοι. Μ τ σταγονόμετρο. π λληνες λιγότεροι. ξίζουν μνεία:  Κώστας κα  Λίτσα.  Θανάσης. Κι Γιργος στν Χαλκίδα τώρα. Ο φαρμακοποιο λέκος καΒασίλης. Ατοί.
π τος ντόπιους:  Ovidiu Mureşanu, ὁ Sandu Vlad, ὁ Lucian Magarin ( ρουμάνος κολλητς το Σπύρου. Τ πώνυμό του σήμαινε Γαϊδαράκος),  Negovan (κολύμπησε τ Δούναβη γι ν τν κοπανήσει στν Γιουγκοσλαβία κα π κε στ Σουηδία),  Toni,  Mihaela, Feri,  Uchi,  Bucşa… 
 Sandu Vlad παθε σόκ, ταν πληροφορήθηκε τν ναχώρησή σου Σπύρο. Το Ovidiu φων ραγισμένη. Επαμε ν σο πομε να καλ ταξίδι δελφέ. Κα ν σο επ: Ovidiu θ ψάξει λέει ν βρε τν Lucian, ν τν νημερώσει. να βράδυ, πάλι θ βρεθομε, κα θ’ παγγείλλουμε Ilarie Voronca: 

ΣΤΡΟΦΗ  Ι

Monsieur l’ archange est un bon chef comtable
Εὐρυδίκη: θὰ σοῦ πιάσω τὰ μάτια μὲ τὶς βελόνες τῆς ἀσφάλειας
Σὲ παρακαλῶ ἕως ἐδῶ χωρὶς μαθηματικοὺς ὑπαινιγμούς
Εὐρυδίκη πηγαίνω νὰ κοιμηθῶ


ΣΤΡΟΦΗ  ΙΙ
Εὐρυδίκη πηγαίνω νὰ κοιμηθῶ
Σὲ παρακαλῶ ἕως ἐδῶ χωρὶς μαθηματικοὺς ὑπαινιγμούς
Εὐρυδίκη: θὰ σοῦ πιάσω τὰ μάτια μὲ τὶς βελόνες τῆς ἀσφάλειας
Monsieur l’ archange est un bon chef comtable

περιοδικὸ 75 H.P., Βουκουρέστι, Ὀκτώβριος 1924
Ἀπόδοση: Δημήτρης Κανελλόπουλος

3 σχόλια:

xbass540 είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
xbass540 είπε...

να γεμίσετε την ψυχή σας με εμπειρίες και το μυαλό σας με γνώσεις"
μπορείς να δώσεις καλύτερο εφόδιο για ενα μικρό παιδί να συνεχίσει την ζωή του με στόχο? αυτό είναι η κληρονομια μου απο τον Σπυρο Τσακίρογλου. τον έζησα σαν μαθητης του, σπούδασα άλλαξα ένα καρο δουλειές έγινα και εγω καθηγητής και ακόμα αυτή του η φράση με ακολουθεί και μου δίνει στόχο και πορεία. Έμαθα τυχαία την απώλεια του ψάχνοντάς τον στο διαδίκτυο να δω τί κάνει και αν συνεχίζει τις πολιτικές του δράσεις όπως πάντα και βρέθηκα στο blog σας. Παρότι πολύ μικρότερος του η περιγραφή σας μου δίνει την ανάμνηση ενός πολύ μου γνώριμου ανθρώπου και οικείου. Αυτό που ήταν πάντα ο Σπύρος ένας καλός, καλλιεργημένος άνθρωπος με δίψα για ζωή. Καλό ταξίδι αγαπητε μου καθηγητή

Διονύσης είπε...

Γνωρίζετε από τι έφυγε ο κ. Τσακίρογλου; Ήταν καθηγητής μου και διαβάζοντας την ανάρτησή σας έμαθα για την απώλειά του.